Tờ báo tiếng Anh uy tín là The Economist trong mục phân ưu tuần này đã dành trọn trang báo cho nhà thơ Việt Nam Nguyễn Chí Thiện, vừa qua đời ngày 02/10/2012, thọ 73 tuổi.
The Economist kể lại : « Các bài thơ được giấu trong áo sơ mi của ông, có tất cả 400 bài. Đó là ngày 16/07/1979, mà ông ghi nhớ là hai ngày sau kỷ niệm phá ngục Bastille, ngày của tự do. Ông chạy qua cổng đại sứ quán Anh ở Hà Nội, vượt qua các lính gác, yêu cầu được gặp đại sứ. Tại khu vực tiếp tân, vài người Việt đang ngồi tại bàn, ông đẩy họ ra. Trong phòng chứa đồ kế bên, một cô gái Anh đang chải đầu đã làm rơi chiếc lược vì sợ hãi. Tiếng động khiến cho ba người đàn ông Anh chạy đến, và ông đã quăng cho họ một tập thơ, sau đó để yên cho người ta giữ ông lại ».
Đó là cái cách mà Nguyễn Chí Thiện đã làm để đưa các bài thơ ra khỏi Việt Nam. Tập thơ sau đó được xuất bản dưới cái tên « Hoa địa ngục », được dịch sang tám thứ tiếng, và đoạt giải thưởng thơ quốc tế năm 1985. Ông nghe nói sơ qua về sự kiện này trong nhiều nhà tù khác nhau. Tại nhà giam Hỏa Lò – Hanoi Hilton, một trong các quản giáo giận dữ giơ ra trước mặt ông một cuốn sách. Nguyễn Chí Thiện thích thú nhận ra đó là tác phẩm của mình.
Ông có tạng người không được khỏe mạnh. Hồi nhỏ ông bị nhiễm lao, và cha mẹ ông phải bán cả nhà để chữa chạy. Đến năm 1960, ông bị bắt vào tù với nhiều cái cớ như chống lại quan điểm của chế độ về lịch sử, viết ra những bài thơ « nổi loạn », được chuyển đi nhiều nhà tù và trại cải tạo khác nhau. Nhưng càng bị áp bức thì ông lại càng sáng tác khỏe.
The Economist so sánh với một nhà thơ bị đày ải khác là Lý Bạch của Trung Quốc, ở thế kỷ thứ 8. Nhưng Lý Bạch có thể thưởng thức rượu ngon trong những chiếc ly hổ phách, nằm dài trên trường kỷ, ngắm các thiếu nữ xinh đẹp dệt lụa dưới rặng liễu, bên những cánh hoa đào rơi, trò chuyện với chị Hằng và chết đi một cách lãng mạn vì say rượu, nhảy xuống vớt bóng trăng in đáy nước.
Còn Nguyễn Chí Thiện hầu như gần hết cuộc đời trải qua trong lao tù, và khi được cho sang Mỹ, ông sống khiêm tốn với thú vui duy nhất là trà xanh và thuốc lá. Tờ báo trích một số bài thơ của ông :
Đảng đày tôi trong rừng
Mong tôi xác bón từng gốc sắn
Tôi hóa thành người săn bắn
Và trở ra đầy ngọc rắn, sừng tê
Đảng dìm tôi xuống bể
Mong tôi đáy nước chìm sâu
Tôi hóa thành người thợ lặn
Và nổi lên ngời sáng ngọc châu
Và theo The Economist, những bài thơ của ông chính là châu ngọc.
Comments
Post a Comment